Bosna’daki Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde bulunan Osmanlı Türkçesi ile yazılmış tıp eserleri üzerine değerlendirme

Abstract

Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’da bulunan ve Sancak Beyi Gazi Hüsrev Bey tarafından 1537 yılında yaptırılan, Balkanlar’daki en eski kütüphane olarak bilinen Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde 50000’i aşkın eser bulunmaktadır. Burada Arapça, Türkçe, Farsça ve Boşnakça eserlerin yanında diğer dillerde yazılan eserler de yer almaktadır. Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesindeki kitapların bir kısmı özellikle (1992-1995) Bosna Savaşının yıkıcı etkileri olmak üzere çeşitli dönemlerde ciddi zarar görmüştür. Buna görmüş olmasına rağmen kütüphane bünyesinde İslami ilimler, edebiyat, dil, felsefe, tarih, tıp, mantık, matematik, astronomi gibi içeriklere sahip çok sayıda eser vardır. Bu çalışmanın amacı değerli bir hazine olarak Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde bulunan Osmanlı Türkçesi ile yazılmış tıp metinlerini tanıtmak ve bu eserlerin muhtevasını ortaya koymaktır. Bu amaçla kütüphanede bulunan yaklaşık 50 adet tıp eserine ulaşılmıştır. Bu eserlerin bazı nüshaları Süleymaniye başta olmak üzere dünyanın önde gelen kütüphanelerinde bulunmakta bazıları ise tek nüsha olarak Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde yer almaktadır. Bu makalede, Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde bulunan ve Osmanlı Türkçesi ile yazılmış tıp eserlerin dökümü yapılacak, eserlerin künye ve muhtevaları ortaya koyulacaktır. Bu suretle bu metinler farklı disiplinden araştırmacıların dikkatine sunulacaktır.

Located in Sarajevo, the capital of Bosnia and Herzegovina, Gazi Husrev Bey library, known as the oldest library in the Balkans, was built in 1537 by Gazi Husrev Bey. In addition to Arabic, Turkish, Persian and Bosnian works, there are also works written in other languages. Although some of the books in Gazi Husrev Bey Library have been threatened for years, it has been damaged in various periods, especially during the devastating effects of the Bosnian War (1992-1995). Nevertheless, there are many works in the library that contain content such as Islamic sciences, literature, language, philosophy, history, medicine, logic, mathematics and astronomy. The aim of this study is to introduce medical texts written in Ottoman Turkish in Gazi Husrev Bey Library as a valuable treasure and to reveal the contents of these works. For this purpose, approximately 50 medical works in the library were accessed. Some copies of these works are in the leading libraries of the world, especially in Istanbul, and some of them are in the Gazi Husrev Bey Library as a single copy. In this paper, medical works written in Ottoman Turkish in Gazi Husrev Bey Library will be analyzed and their contents and influence revealed. In this way, these texts will be brought to the attention of researchers from different disciplines