Endokrin bozucu bir kimyasal olan Bisfenol A’nın sağlık üzerine etkileri

Abstract

Endokrin bozucu kimyasallar, organizmada bakım, homeostasis, düzenleme ve gelişme işlemlerinden sorumlu hormonların üretimi, salınımı, taşınması, metabolizması, eliminasyonu veya aktivitesini etkileyerek endokrin sistemin fonksiyonunu değiştiren ekzojen maddelerdir. Bisfenol A, 1940’lardan itibaren polikarbonat plastiklerin ve epoksi reçinelerin bileşiminde geniş ölçüde kullanılan ve en çok bilinen endokrin bozucudur. Bisfenol A’nın insan östrojen reseptörüne bağlandığı ve aktive ettiği bildirilmiş; bunun sonucunda Bisfenol A sentetik östrojen olarak rapor edilmiştir. Bisfenol A, gıda paketlemede, yiyeceklere teması olan materyallerde, kozmetiklerde, oyuncaklarda, çantalarda, ayakkabılarda, ilaçlarda, medikal malzemelerde ve yapı malzemeleri gibi birçok alanda yaygın olarak bulunabilmektedir. İnsanlarda Bisfenol A maruziyeti temel olarak diyet (yiyecek veya yiyecek ile temas eden malzemeler) ve su aracılığı ile oluşur. Çalışmalar insan idrarında, sütünde, kanda ve tükürükte düşük dozlarda Bisfenol A olduğunu göstermiştir. Bisfenol A’ya maruziyetin bu kadar fazla olması sağlık üzerine etkilerinin incelenmesini kaçınılmaz hale getirmiştir. Bu nedenle bu yazıda Bisfenol A’ya maruz kalma sonucu oluşabilecek potansiyel riskler tartışılmıştır.

Endocrine disrupting chemicals are exogenous elements that change the functioning of the endocrine system by affecting the production, secretion, transfer, metabolism, elimination or activity of hormones that ensure maintenance, homeostasis, regulation and development in an organism. Bisphenol A is the most widely known endocrine disrupter which is widely used in compounds of polycarbonate plastics and epoxy resins since 1940s. It is found that Bisphenol A can bind and activate human oestrogen receptor and it is thus reported as synthetic oestrogen. Bisphenol A widely exists in food packing, materials in touch with food items, cosmetics, toys, handbags, shoes, drugs, medical and building materials. Human exposure to Bisphenol A takes place basically through diet (food or items that are in touch with food) and water. Studies show that Bisphenol A exists in small doses in human urine, milk, blood and saliva. This wide exposure to Bisphenol A makes it necessary to study its effects on health. The article thus discusses potential risks that may arise from exposure to Bisphenol A.