Canlı organ vericilerinin karardan pişmanlık ve psikolojik belirtilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma canlı organ vericilerinin karardan pişmanlık ve psikolojik belirtilerinin değerlendirilmesi amacı ile tanımlayıcı, kesitsel ve ilişki arayıcı türde gerçekleştirildi. Çalışmanının evrenini İstinye Üniversitesi Bahçesehir Liv Hastanesi Organ Nakil Merkezi’nde böbrek ve karaciğer vericisi olan 273 (%52; 273/525) katılımcı oluşturdu. Çalışma 5.11.2020/ toplantı 13/ karar 05 etik kurul onayı alınarak yapılmıştır. Veriler 13 Kasım-20 Aralık 2020 tarihleri arasında google form aracılığıyla e-mail, Whatsapp gruplarına mesaj atılarak online olarak toplandı. Veri toplamada Sosyo-Demografik Veri Formu, Karardan Pişmanlık Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri ölçekleri kullanıldı. Katılımcıların % 32.1’i 29-39 yaş aralığında, %52.4’ü erkek, %35.5’i ilköğretim mezunu, %68.5’i böbrek vericisi, % 57.1 birinci derece akrabası, %89.8’i tekrar verici olmak istedikleri belirlendi. Çalışmada katılımcıların karardan pişmanlık (24.71±7.68) ve psikolojik belirtilerin görülme sıklığı (67.13±22.79) çok düşük bulundu. Kadın (p=0.002) ve 29-39 yaş aralığındaki katılımcılarn (p=0.003) psikolojik belirtileri daha yüksek olmakla birlikte cinsiyet (OR=-8.89) ve yaş (OR=-3.36) negatif yönde etkileyen faktörler olarak belirlendi. Yine karardan pişmanlık düzeyine eğitim durumu negatif yönde etkileyen faktör (OR= -1.84) olarak saptandı. Karardan Pişmanlık Ölçeği ile Kısa Semptom Envanteri’nin genel ve alt boyutları arasında pozitif yönde kuvvetli ilişki bulundu (p=0.001). Çalışmada canlı organ vericilerinin hayat kurtarmalarına bağlı kararlarından pişmanlık duymadıklarından, psikolojik belirtilerinde oluşmadığı, manevi yönden mutlu oldukları sonucuna ulaşıldı. Kadın ve genç yaştaki canlı organ vericilerin psikolojik yönden daha yakından takip edilmesi, stresle baş etme becerileri eğitimi, meditasyon, yoga gibi gevşeme-rahatlama yöntemlerinden destek almanın yararlı olacağı düşünülmektedir.

This study was carried out in a descriptive, cross-sectional and relationship-seeking type with the aim of evaluating the regret of the donation decision and psychological symptoms of living donors. 273 (52%; 273/525) participants who were kidney and liver donors at the İstinye University Liv Hospital were included. The study has been approved by the Istinye University ethics committee (5.11.2020/13-05). The data were collected between 11.13.2020 and 12.20.2020 by e-mail via google form, by sending a message to Whatsapp groups. Socio-demographic data form, Regret of Decision Scale (RDS), and Brief Symptom Inventory (BSI) scales were used. 32.1% of the participants were between the ages of 29-39, 52.4% were male, 35.5% were primary school graduates, 68.5% were kidney donors, 57.1% were first degree relatives, and 89.8% of them were willing to donate again. The participants' regret about the decision (24.7±7.68) and the frequency of psychological symptoms (67.13±22.79) were very low. Although female gender (p=0.002) and participants aged between 29-39 (p=0.003) had higher psychological symptoms, gender (OR=-8.89) and age (OR=-3.36) were determined as negatively affecting factors. Education level was found to be a factor (OR= -1.84) that negatively affected the level of regret from the decision. A strong positive correlation was found between the RDS and the general and sub-dimensions of the BSI (p=0.001). It was concluded that since the donors did not regret their decision to save life, psychological symptoms did not occur and they were spiritually happy. It is thought that it will be beneficial to follow young and female donors psychologically more closely and to receive support from relaxation methods.