Çağatayca p?ye urmak fiili üzerine etimolojik bir deneme
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu makalede Molla Muhammed Timur’un Âsâru’l-İmâmiyye adlı Çağatayca Kelîle ve Dimne Tercümesi’nde geçen p?ye urmak birleşik fiili ile Ordu yöresi ağızlarında kullanılan puymak fiili arasındaki etimolojik ilişki üzerinde durulmuştur. Mevcut bilgiler ve kaynaklar ışığında p?ye urmak fiilinin birinci kısmı p?ye’nin Farsça, ?????? p?yîden “koşma, hızlı hareket etme” mastarının müteradif biçimleri olan ??? p?y~?? p? “koşma, araştırma”, ?????? p?yende “koşan, koşucu”, ???? p?ye “koşma, hızlı yürüme, koşarcasına gitme” ????? p?yân “koşan, koşarcasına yürüyen, hızlı yürüyen” kelimeleri ile aynı kelime olduğu anlaşılmaktadır. P?ye urmak fiili zaman içerisinde fonetik değişikliğe uğrayarak Ordu yöresi ağızlarında puymak “uçmak, koşmak, hızla hareket etmek, kaçmak, eğimli bir yerden aşağıya doğru koşarak inmek, hızlıca gitmek” kök fiiline dönüştüğünü düşünmekteyiz. Fiilin köken değiştirerek Farsçadan Türkçeye dönüşümü p?ye urmak isim+ yardımcı eylem biçiminden sonra kısalarak puymak biçimine dönüşmesiyle meydana gelmiş olmalıdır. Bu şekilde Farsça menşeli bir kelime köken değiştirerek hem Türkçeleşmiş hem de p>f değişimi sonucu görünüş olarak başka bir Türkçe fiil olan fıymak’a benzediği için teşhis edilmesi zor bir biçime dönüşmüştür.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Pūye Urmak, Puymak, Çağatay Türkçesi, Ordu Yöresi Ağızları, Köken Değişikliği
Kaynak
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
29
Sayı
Künye
ÇİMEN, F. Çağatayca pūye urmak fiili üzerine etimolojik bir deneme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (29), 51-58.
