Şeytan hikâyesi’nin mensur bir nüshası ve müstensihin konuşma diline ait kullanımların bazı sözlüklerdeki karşılığı
Yükleniyor...
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
TR- Dizin
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Satan's Fable, which exists in verse and prose variants, was translated from Arabic into Turkish and has come down to us in many manuscript copies. It is apparently popular in the Muslim Turkish communities and has similarly gained ground in the literature of other languages as well. Although the work is attributed to Muhyiddîn İbnü’l-Arabî, this information must have arisen due to a misunderstanding of an expression in the prose variant of the work. A prose copy of Satan's Fable in our private library, though incomplete, is found valuable in terms of reflecting the dialectal characteristics of the scribal. In this article, the transcribed text of the relevant copy of Satan's Fable was given, and an attempt was made to reveal the scribal’s use of colloquial language by not interfering with his use, except for the clearly incorrect uses of the language in the copy. Moreover, the above-mentioned uses were checked in Derleme Sozlugu as well as in some other Turkish dictionaries written by nonTurkish authors. It was examined whether these uses are included in the corresponding dictionaries or whether they have been preserved in Turkey Turkish dialects, and if so, in which dialects. It was observed that there were significant uses in both Turkish words and borrowed words in the copy, and some of these uses are still preserved in the Turkey Turkish dialects.
Manzum ve mensur varyantları bulunan Şeytan Hikâyesi, Arapçadan Türkçeye tercüme edilmiş olup birçok el yazması nüshası bulunan ve Müslüman Türk halk kitlelerince rağbet gördüğü anlaşılan, farklı dillerin edebiyatlarında benzer şekillerde yer edinmiş bir metindir. Eser, Muhyiddîn İbnü’l-Arabî’ye mâl edilse de bu bilgi eserin mensur varyantındaki bir ibarenin yanlış anlaşılması nedeniyle ortaya çıkmış olmalıdır. Şeytan Hikâyesi’nin özel kitaplığımızda bulunan mensur bir nüshası, eksik olmasına rağmen müstensihin konuşma dilini, ağız özelliklerini yansıtması bakımından değerli bulunmuştur. Bu makalede, Şeytan Hikâyesi’nin ilgili nüshasının transkripsiyonlu metni verilmiş, bariz yanlış olduğu anlaşılan kullanımlar dışında müstensihin kullanımlarına müdahale edilmeyerek müstensihin gündelik diline ait kullanımlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca söz konusu kullanımlar, Derleme Sözlüğü’nde ve Türk olmayan yazarlar tarafından yazılan Türkçenin bazı sözlüklerinde aranmış, bu kullanımların hem ilgili sözlüklerde yer alıp almadığı hem de Türkiye Türkçesi ağızlarında muhafaza edilip edilmediği, muhafaza ediliyorsa hangi ağızlarda yer aldığı incelenmiştir. Nüshada hem Türkçe sözcüklerde hem de alıntı sözcüklerde kayda değer kullanımların bulunduğu, bu kullanımlardan bazılarının Türkiye Türkçesi ağızlarında hâlâ muhafaza edildiği görülmüştür.
Manzum ve mensur varyantları bulunan Şeytan Hikâyesi, Arapçadan Türkçeye tercüme edilmiş olup birçok el yazması nüshası bulunan ve Müslüman Türk halk kitlelerince rağbet gördüğü anlaşılan, farklı dillerin edebiyatlarında benzer şekillerde yer edinmiş bir metindir. Eser, Muhyiddîn İbnü’l-Arabî’ye mâl edilse de bu bilgi eserin mensur varyantındaki bir ibarenin yanlış anlaşılması nedeniyle ortaya çıkmış olmalıdır. Şeytan Hikâyesi’nin özel kitaplığımızda bulunan mensur bir nüshası, eksik olmasına rağmen müstensihin konuşma dilini, ağız özelliklerini yansıtması bakımından değerli bulunmuştur. Bu makalede, Şeytan Hikâyesi’nin ilgili nüshasının transkripsiyonlu metni verilmiş, bariz yanlış olduğu anlaşılan kullanımlar dışında müstensihin kullanımlarına müdahale edilmeyerek müstensihin gündelik diline ait kullanımlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca söz konusu kullanımlar, Derleme Sözlüğü’nde ve Türk olmayan yazarlar tarafından yazılan Türkçenin bazı sözlüklerinde aranmış, bu kullanımların hem ilgili sözlüklerde yer alıp almadığı hem de Türkiye Türkçesi ağızlarında muhafaza edilip edilmediği, muhafaza ediliyorsa hangi ağızlarda yer aldığı incelenmiştir. Nüshada hem Türkçe sözcüklerde hem de alıntı sözcüklerde kayda değer kullanımların bulunduğu, bu kullanımlardan bazılarının Türkiye Türkçesi ağızlarında hâlâ muhafaza edildiği görülmüştür.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Şeytan Hikâyesi,, Türkiye Türkçesi Ağızları, Derleme Sözlüğü, Ağız Özellikleri, Alıntı Sözcükler, Satan's Fable, Dialects of Turkey Turkish, Dialect Features,, Borrowed Words
Kaynak
Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
5
Sayı
4
Künye
DİLBEN T (2021). Şeytan Hikâyesi’nin Mensur Bir Nüshası ve Müstensihin Konuşma Diline Ait Kullanımların Bazı Sözlüklerdeki Karşılığı. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi , 5(4), 2322 - 2368. Doi: 10.34083/akaded.1009580